Paslanmaz çelik kendiliğinden yapılanan ve korozyon direnci sağlayan bir yüzey tabakası (pasif tabaka) oluşumunu temin etmek üzere gereken miktarda ≥ % 10,5 krom ve ≤ % 1,2 karbon içeren demir alaşımıdır.
Başlıca özellikleri; korozyon direnci, estetik çekicilik, ısıl direnç, düşük toplam ömür maliyeti, tamamen geri dönüşebilirlik, biyolojik nötrallik, imalat ve temizlik kolaylığı, dayanç-ağırlık oranıdır.
| PASLANMAZ ÇELİKLERİN KİMYASAL VE MEKANİK KARAKTERİSTİKLERİ | ||||||||||||||||
| ASTM | EN Malzeme No |
DIN17440/17441 | Kimyasal Kompozisyonu (%) | Mekanik Karakteristikler | ||||||||||||
| C(max) | Mn | Si | P | S | Cr | Ni | Mo | N | Diğer | Çekme Dayanımı (N/mm2) |
Akma Dayanımı (N/mm2) |
Uzama (%) |
Sertlik (HB)max. |
|||
| Ferritik Paslanmaz Çelikler | ||||||||||||||||
| 409 | 1.4512 | X2CrTi12 | 0.08 | 1.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 10.5-11.8 | – | – | – | (6xC)Ti | ||||
| 430 | 1.4016 | X6Cr17 | 0.12 | 1.00 | 1.00 | 0.040 | 0.03 | 16.0-18.0 | – | – | – | – | 450-600 | >270 | >20 | 180 |
| 439 | 1.4510 | X3CrTİ17 | 0.07 | 1.00 | 1.00 | 0.040 | 0.03 | 17.0-19.0 | 0.5 | – | – | – | ||||
| Martenzitik Paslanmaz Çelikler | ||||||||||||||||
| 410 | 1.4006 | X12Cr13 | 0.15 | 1.00 | 1.00 | 0.040 | 0.03 | 11.5-13.0 | – | – | – | – | 450-650 | >220 | >20 | 185 |
| 420 | 1.4021 | X20Cr13 | 0.15min | 1.00 | 1.00 | 0.040 | 0.03 | 12.0-14.0 | – | – | – | – | 420-560 | >225 | >14 | 220 |
| Ostenitik Paslanmaz Çelikler | ||||||||||||||||
| 201 | 1.4372 | X12CrMnNiN17-7-5 | 0.15 | 5.5-7.5 | 1.00 | 0.06 | 0.03 | 16.0-18.0 | 3.5-5.5 | – | 0.25 | – | ||||
| 301 | 1.4310 | X10CrNi18-8 | 0.15 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 16.0-18.0 | 6.0-8.0 | – | – | – | ||||
| 304 | 1.4301 | X5CrNi18-10 | 0.08 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 16.0-18.0 | 8.1-10.5 | – | – | – | 500-700 | >230 | >45 | 180 |
| 304L | 1.4306 | X2CrNi19-11 | 0.03 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 16.0-18.0 | 8.0-12.0 | – | – | – | 460-680 | >215 | >40 | 202 |
| 304LN | 1.4311 | X2CrNi18-10 | 0.03 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 16.0-18.0 | 8.0-12.0 | – | 0.1-0.16 | – | ||||
| 309 | 1.4828 | X15CrNiSi20-12 | 0.20 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 22.0-24.0 | 12.0-15.0 | – | – | – | ||||
| 309S | 1.4833 | X12CrNi23-13 | 0.08 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 22.0-24.0 | 12.0-15.0 | – | – | – | 500-750 | >210 | >26 | 180 |
| 310 | 1.4841 | X15CrNiSi25-21 | 0.25 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 24.0-26.0 | 19.0-22.0 | – | – | – | ||||
| 310S | 1.4845 | X8CrNi25-21 | 0.08 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 24.0-26.0 | 19.0-22.0 | – | – | – | 500-750 | >210 | >26 | 192 |
| 316 | 1.4401 | X5CrNiMo17-12-2 | 0.08 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 16.0-18.0 | 10.0-14.0 | 2.0-3.0 | – | – | 510-710 | >205 | >40 | 190 |
| 316L | 1.4404 | X2CrNiMo17-13-2 | 0.03 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 16.0-18.0 | 10.0-14.0 | 2.0-3.0 | – | – | 490-690 | >190 | >40 | 217 |
| 316LN | 1.4406 | X2CrNiMoN17-11-2 | 0.03 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 16.0-18.0 | 10.0-14.0 | 2.0-3.0 | 0.1-0.16 | 5x(C+N)Ti | ||||
| 316Ti | 1.4571 | X6CrNiMoTi17-12-2 | 0.08 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 16.0-18.0 | 10.0-14.0 | 2.0-3.0 | – | – | 500-730 | >210 | ||
| 317L | 1.4438 | X2CrNiMo18-16-4 | 0.03 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 18.0-20.0 | 11.0-15.0 | 3.0-4.0 | 0.0-0.1 | – | 500-700 | >195 | >34 | 217 |
| 321 | 1.4541 | X6CrNiTi18-10 | 0.08 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 17.0-19.0 | 9.0-12.0 | – | – | (5xC)Ti | 460-680 | >210 | >45 | 183 |
| 347 | 1.4550 | X6CrNiNb18-10 | 0.08 | 2.00 | 1.00 | 0.045 | 0.03 | 17.0-19.0 | 9.0-13.0 | – | – | (10xC)Nb | 500-700 | >205 | >35 | 217 |
| * Alıntı yapılan kaynakların olası yanlışlığından ve olası yazım hatalarından dolayı yukarıdaki bilgilerden İde İnşaat ve Metal A.Ş sorumlu değildir. | ||||||||||||||||
| PASLANMAZ ÇELİKLERİN KULLANIM ALANLARI | ||||
| Kalite | Dayanım | Kaynak Kabiliyeti | Kullanım Sahası | |
| Oda Sıcaklığı | Yüksek Sıcaklık | |||
| 409 | Havaya, suya ve birçok kimyasala karşı iyi korozyon dayanımı gösterir. |
Yüksek sıcaklıkta kullanılmaz. 800 “C ye kadar tufal oluşumu görülmez. |
Gaz eritme dışındaki yöntemler için iyidir. |
Genellikle galvanize çeliğin yeterli olmadığı kaynaklı konstruksiyonlarda tercih edilir. Mutfak aletleri ve spor ekipmanlarında kullanılabilir. |
| 430 | Korozyona karşı 410 ve 420 kaliteden daha dayanıklıdır. Kloridsiz asit oksidasyonlarına iyi dayanıklılık gösterir |
800 “C ye kadar tufal oluşumu görülmez. | Gaz eritme dışındaki yöntemlerde orta düzeyde uygunluk gösterir. |
Genel amaçlar içindir. Otomotiv sanayi, mutfak aletleri, mimari uygulamalar, vs. sektörlerde kullanılır. |
| 439 (430Ti) |
430 kaliteden iyidir. Titanyum ile iç yapı stabilize edilmiştir. Gerilme korozyon hassasiyeti yoktur. Sıcaklığın değiştiği durumlarda korozyona dayanıklıdır. |
900 “C ye kadar tufal oluşumu görülmez. Yüksek sıcaklık dayanımı iyidir. |
Gaz eritme dışındaki yöntemlerde orta düzeyde uygunluk gösterir. |
Kaynak kabiliyeti ve sünekliği sayesinde geniş kullanım alanı bulur. Su ısıtıcıları, eksoz sistemleri, çamaşır makinaları, gıda tesisleri için kullanılabilir. |
| 410 | Zayıf sulandırılmış asitlere, klorlanmış veya havası alınmış sulara iyi dayanıklılık gösterir. |
Yaklaşık 700 “C ye kadar oksidasyona dayanıklılığı iyidir. |
Gaz eritme dışındaki yöntemler için iyidir. |
Buhar ve su vanalarında fittingslerde, mutfak aletleri ve spor ekipmanlarında, petrokimya tesisi borulama sistemlerinde kullanılabilir |
| 420 | Zayıf asitlere dayanımı iyidir. Özellikle oksitleyici ortamda klorüre karşı hassastır. |
Yüksek sıcaklıkta kullanılmaz. 700 “C ye kadar tufal oluşumu görülmez. |
Kaynak için pek uygun değildir. |
Yüksek dayanım ve aşınmaya karşı mukavemet gereken yerlerde kullanılır. Kırılgandır. Bıçak, tıbbi aletler, kalıp parçaları, fren diskleri, sübaplar vs. sektörlerde kullanılır. |
| 201 | 304′ e göre daha az Nikel içerdiğinden tuzlu ve asitli ortamlarda daha az dayanıklıdır. |
Oksidasyon direnci iyidir. 840”C’ ye kadar 301 kalite ile kıyaslanabilir. |
Gaz eritme dışındaki yöntemlerde iyi düzeyde uygunluk gösterir. |
Kullanım alanları çok daha düşük yüzey kalite özelliklerinde mutfak eşyaları, endüstriyel mutfak üretimlerinde ve pişirici ekipmanların üretimlerinde kullanılır. |
| 301 | 304’e benzer özellik gösterir. Krom ve Nikel oranı 304e nazaran düşüktür. |
304’e benzer özellik gösterir. 870 “C ye kadar tufal oluşumu görülmez. |
Gaz eritme dışındaki yöntemlerde iyi düzeyde uygunluk gösterir |
Bıçaklık ve yay kontalar, tekstil makineleri, beyaz eşya aksam ve parçaları, otomotiv sanayi, elektrik-eletronik klips gibi benzeri guruplarda yoğunlukla kullanılmaktadır. |
| 304 | Atmsoferde kuru havada korozyona dayanımı mükemmel. Nemli olmayan nötr ortamlarda iyi. |
870 “C ye kadar tufal oluşumu görülmez. Oksitleyici ve nemli klorürlü ortamlarda gerilme korozyonu çatlaması görülebilir. Mekanik ve sürtünme dayanıklılığı vardır. |
Gaz eritme dışındaki yöntemlerde mükemmel düzeyde uygunluk gösterir. |
En yaygın kullanılan kalitedir. Ev eşyaları, mutfak cihazları, mimari alanlar, otomotiv sektöründe kullanılabilir. |
| 304L | 304’e benzerdir. Ek olarak tanelerarası korozyona ve gerilmelere karşı 304’e nazaran daha dayanıklıdır. |
900 “C ye kadar tufal oluşumu görülmez. Sürtünme dayanıklılığı 500”C’nin üstünde garanti edilmez. |
Gaz eritme dışındaki yöntemlerde mükemmel düzeyde uygunluk gösterir. |
304’e benzer. Ancak kaynak sonrasında tavlanması mümkün olmayan parçalarda kullanılır. Özellikle derişik nitrik asitli ortamlar içindir. |
| 304LN | 304’e benzerdir. Ek olarak azot katkısıyla mekanik özellikler iyişeştirilmiştir. |
900 “C ye kadar tufal oluşumu görülmez. 400”C ye kadar tanelerarası korozyona iyi direnç gösterir. |
Gaz eritme dışındaki yöntemlerde mükemmel düzeyde uygunluk gösterir. |
304L’ ye benzer. Ancak mekanik özellikleri daha iyi. 400”C’ye kadar sürekli işletme koşullarında kullanılabilir. Kimya-süt, ve fermentasyon tesislerindeki basınçlı kap vs. sektörlerde kullanılır. |
| 309 309S |
Kükürtlü gazlara karşı 310: az, 310S: orta. Azotlu gazlara karşı mükemmel dayanıklılık gösterirler. |
Yüksek sıcaklık malzemesidir. 1000”C’ye kadar tufal oluşumu gözlenmez. Çekme dayanımı ve sürtünme özellikleri iyidir. |
Gaz eritme dışındaki yöntemlerde mükemmel düzeyde uygunluk gösterir. |
Isıya dayanıklı uygulamalarda kullanılır. Fırın yapımı, ısıtıcılar, sementasyon kutuları, tav kapları vs. sektörlerde kullanılır. |
| 310 310S |
Kükürlü gazlara karşı 309: orta, 309S: az. Azotlu gazlara karşı 309:mükemmel, 309S:az dayanıklılık gösterirler. |
Yüksek sıcaklık malzemesidir. 1000”C’ye kadar tufal oluşumu gözlenmez. Çekme dayanımı ve sürtünme özellikleri iyidir. |
Gaz eritme dışındaki yöntemlerde iyi düzeyde uygunluk gösterir. |
Isıya dayanıklı uygulamalarda kullanılır. Fırın yapımı, buhar kazanları, petrol tesisleri, termo eleman kılıfları gibi imalatlarda vs. sektörlerde kullanılır. |
| 316 | Molibden katkısı ile korozyon dayanımı gelişmiştir. Ilık ve klorür içeren ortamlarda noktasal ve aralık korozyonu daha iyidir. Havada, sanayi atmosferinde, deniz suyuna dayanıklıdır. |
Molibden ilavesi, yüksek sıcaklık dayanımını da arttırır. 1000”C’ye kadar tufal oluşumu gözlenmez. 425-860”C aralığında sürekli kullanılırsa tanelerarası korozyon oluşabilir. |
Gaz eritme dışındaki yöntemlerde çok iyi düzeyde uygunluk gösterir. |
Çok agresif ortamlar için uygundur. Kimya, petrokimya ve gıda tesislerinde kullanıla bilir. 300”C’ye kadar sürekli kullanılabilir. Isı değiştiricilerinde, buhar kazanların da, mutfaklarda, gıda tesislerinde, vs. sektörlerde kullanılır. |
| 316L | 316’ya benzerdir. Ancak ek olarak taneler arası korozyon hassasiyeti oluşmaz. İndirgeyici asitler, deniz suyu ve diğer noktasal korozyon oluşacak yerlerde kullanılabilir. |
316’ya benzerdir. Ancak karbon miktarı düşüktür ve karbür çökelmeyeceğinden 425-860”C aralığında kullanılabilir. |
Gaz eritme dışındaki yöntemlerde çok iyi düzeyde uygunluk gösterir. |
316’ya benzerdir. 316L kaynak sonrasında ısıl işlem yapılmayacak parçalarda tercih edilir. |
| 316Ti | 316’ya benzerdir. Titanyum ile iç yapı stabilize edildiğinden, tanelerarası korozyon hassasiyeti oluşmaz. Kaynaklı durumlarda dahi 400”C’ye kadar sürekli kullanılabilir. |
Yüksek sıcaklık malzemesidir. 1000”C’ye kadar tufal oluşumu gözlenmez. Çekme dayanımı ve sürtünme özellikleri iyidir. |
Gaz eritme dışındaki yöntemlerde çok iyi düzeyde uygunluk gösterir. |
316’ya benzerdir. Ek olarak yüksek sıcaklık özellikleri daha iyidir. 400”C’ye kadar tanelerarası korozyon tehlikesi olmadan sürekli kullanılabilir. Kimya, petrokimya, kömür, selüloz, boya, lastik vs. sektörlerde kullanılır. |
| 317L | 316L kalitenin Molibden stabileli şeklidir. Kloridler, sülfürik ve fosforik aside daha dayanıklıdır. |
316’ya benzerdir. Ancak karbon miktarı düşüktür ve karbür çökelmeyeceğinden 425-860”C aralığında kullanılabilir. |
Gaz eritme dışındaki yöntemlerle Isıl işem uygulanmadan kaynak yapılabilir. |
Boru ve ısı değiştirgeçlerinde kullanılabilir. |
| 321 | 304’e benzerdir. Ancak Titanyum ile stabilize edildiğinden tanelerarası korozyon hassasiyeti görülmez. Gerilme korozyon çatlağına hassastır. |
900 “C ye kadar tufal oluşumu görülmez. Sürtünme dayanımı ve diğer mekanik özellikleri iyidir. |
Gaz eritme dışındaki yöntemlerde çok iyi düzeyde uygunluk gösterir. |
Kaynak edilmiş ve tavlanmamış durumda dahi korozyona dayanıklıdır. 400”C’ ye kadar tanelerarası korozyon yoktur. Düşük sıcaklıklarda da sünektir. Gıda, içki, fittings vs.sektörlerde kullanılır |
| 347 | 321 kalitenin Niobyum stabilileli şeklidir. 321 kaliteye benzer. Bütün sıcaklıklarda işlenebilir. |
900 “C ye kadar tufal oluşumu görülmez. Sürtünme dayanımı ve diğer |
Gaz eritme dışındaki yöntemlerde çok iyi düzeyde uygunluk gösterir. |
Kimya, petrokimya endüstrisinde boru ve ısı değiştirgeçlerinde, kazanlarda ve super heaterlarda, konserve sanayinde kullanılabilir. |
| * Alıntı yapılan kaynakların olası yanlışlığından ve olası yazım hatalarından dolayı yukarıdaki bilgilerden İde İnşaat ve Metal A.Ş. sorumlu değildir. | ||||